ในการแข่งกันกีฬาต่าง ๆ บางครั้งเรามักจะได้ยินว่า รายการถ่ายทอดสดผ่านดาวเทียม หรือ จานดาวเทียมที่ติดตามบ้านเรือน ในระบบดาวเทียมนั้นนอกจากจะมีจานดาวเทียมติดที่บ้านแล้ว ยังมีดาวเทียมที่อยู่บนฟ้าด้วย และอีกส่วนสำคัญที่ขาดไม่ได้คือ สถานีดาวเทียมภาคพื้นดิน (Land Earth Station : LES) ซึ่งมีความสำคัญไม่น้อยไปกว่าดาวเทียมที่อยู่บนฟ้าเลย
สถานีดาวเทียมภาคพื้นดิน เปรียบเสมือนประตูบานแรกของการสื่อสารผ่านระบบดาวเทียม เป็นส่วนที่รับข้อมูลข่าวสาร แล้วนำมาแปลงประมวลผล ให้ข้อมูลดังกล่าวอยู่ในรูปแบบที่เหมาะสมต่อการส่งขึ้นดาวเทียม จากนั้นดาวเทียมจะทำหน้าที่เป็นตัวรับและส่งต่อมายังบ้านเรือนเรานั่นเอง
เราจะสังเกตได้โดยง่ายเวลาขับรถไปตามถนนแล้วมองเห็นจานดาวเทียมใหญ่เบอเริ่ม ตรงนั้นแหละ เดาได้เลยว่าคือสถานีดาวเทียมภาคพื้นดิน
มาตรฐานสำคัญใหญ่ ๆ ของสถานีดาวเทียม ที่ต้องมีทุกสถานีก็คงจะไม่พ้น จานดาวเทียมไซส์ใหญ่บิ๊กเบิ้ม, ระบบการจัดการข้อมูลและส่งข้อมูลไปยังดาวเทียม (ระบบเข้ารหัสสัญญาณ Encoder, Modulator), และระบบไฟฟ้าที่สำคัญสุด ๆ ถ้าขาดสิ่งนี้ไปการสื่อสารผ่านระบบดาวเทียมจะไม่มีวันเกิดขึ้นได้
จานดาวเทียมที่ใช้ในสถานีดาวเทียมมีหลายขนาด ขึ้นอยู่กับความถี่ที่สถานีดาวเทียมนั้นใช้งาน ระบบการจัดการข้อมูลและส่งข้อมูลก็ขึ้นอยู่กับลักษณะข้อมูลที่เราต้องการนำขึ้นดาวเทียมว่าเป็นข้อมูลลักษณะใด (เช่น ข้อมูลแบบ Broadcast หรือ Data) ในบทความนี้เราจะเน้นไปในบริการ Broadcast ส่วนระบบไฟฟ้านั้น ทุกสถานีดาวเทียมจำเป็นต้องมีแหล่งไฟฟ้าที่มาจาก 2 แหล่งเพื่อ Protection ซึ่งกันและกัน
ระบบการจัดการและส่งข้อมูลสำหรับบริการ Broadcast แบ่งออกเป็น 2 ขา คือ ขารับสัญญาณ และขาส่งสัญญาณ โดยขารับสัญญาณ (Downlink) ประกอบไปด้วยองค์ประกอบหลัก ๆ ได้แก่ ระบบการเข้ารหัสสัญญาณ การแปลงรูปแบบสัญญาณ และระบบเครื่องส่งกำลัง
ในด้านขาส่งสัญญาณ (Uplink) ระบบ Encoder จะเป็นด่านแรกในการรับข้อมูล โดย Encoder จะทำหน้าที่เข้ารหัสสัญญาณ และปรับข้อมูลให้อยู่ใน Format ที่เราต้องการไม่ว่าจะเป็น SD, HD, 4K, 8K ส่วนถัดมาคือ Modulator ทำหน้าที่เหมือนเป็นตัวนำส่งสัญญาณไปยังความถี่ต่าง ๆ ตามที่ต้องการ และส่วนสุดท้าย HPA (High Power Amplifier) เป็นส่วนที่เร่งกำลังของสัญญาณให้มีกำลังมากพอที่จะนำสัญญาณขึ้นไปยังดาวเทียมที่อยู่บนฟ้า
สถานีดาวเทียมไม่ได้มีแค่สถานีดาวเทียมที่อยู่ประจำที่เท่านั้น ยังมีสถานีดาวเทียมที่สามารถเคลื่อนที่ได้ ซึ่งเรามักจะคุ้นตากันบ่อย ๆ เวลาไปชมการแข่งขันกีฬาระดับโลก อีเวนต์งานสำคัญใหญ่ ๆ หรือแม้แต่การรายงานข่าว แต่อาจจะไม่ได้เอะใจ เพราะสถานีดาวเทียมที่เราเห็นตามแต่ละสถานที่นั้น จะมีลักษณะรูปร่างเป็นรถบรรทุก สกรีนคำว่า NT Satellite Solutions
รถคันนั้นเรามักจะเรียกว่า รถยนต์ถ่ายทอดดาวเทียม บางคนก็จะเรียกว่ารถ Mobile หรือรถถ่ายทอด เอาเป็นว่าเรียกสั้น ๆ ง่าย ๆ ว่าหรือรถยนต์ DSNG ละกัน
รถยนต์ DSNG มีครบทุกองค์ประกอบของสถานีดาวเทียมตามที่เราได้เล่ามาแล้วข้างต้น อุปกรณ์ทุกอย่างที่อยู่ในรถยนต์ DSNG จะมีขนาดเล็กลง และมีจำนวนเพียงพอต่อการส่งสัญญาณสำหรับ 1-2 รายการ ซึ่งรถยนต์ DSNG สามารถทำให้เราส่งสัญญาณถ่ายทอดสดได้ทุกที่ทุกเวลา
